Πρόκειται για μια εξέταση η οποία βασίζεται σε λήψη εικόνων μέσω αξονικού τομογράφου από τον αυλό του παχέος εντέρου με στόχο την ανίχνευση ανωμαλιών με καλοήθη ή κακοήθη χαρακτηριστικά. Είναι μη επεμβατική μέθοδος και σε ορισμένες περιπτώσεις αντικαθιστά ή συμπληρώνει την κλασσική κολονοσκόπηση.

Η αξονική κολονογραφία χρησιμοποιείται για την πρώιμη διάγνωση πολυπόδων και καρκινικών βλαβών που αναπτύσσονται στον αυλό του παχέος εντέρου. Βασικός στόχος των ιατρών είναι η έγκαιρη ανίχνευση των βλαβών αυτών σε πρώιμο στάδιο ώστε οι ασθενείς να έχουν περισσότερες πιθανότητες θεραπείας. Η Αμερικάνικη Εταιρεία Χειρουργών συνιστά όλοι οι άνθρωποι να υποβάλλονται για πρώτη φορά σε εξέταση του παχέος εντέρου στην ηλικία των 50 ετών, με κολονοσκόπηση ή αξονική κολονογραφία, εκτός αν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις από το ιστορικό και αυξημένο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου, οπότε και ο έλεγχος θα πρέπει να ξεκινά σε μικρότερες ηλικίες.

Εικόνα από αξονική κολονογραφία όπου απεικονίζεται πολυποειδές μόρφωμα και συνοδό στόμιο εκκολπώματος

Η εξέταση γίνεται σε ακτινολογικό εργαστήριο που διαθέτει αξονικό τομογράφο με λήψη πολλαπλών εικόνων από τον αυλό του εντέρου, οι οποίες αναλύονται σε υπολογιστή και συνθέτουν την τελική εικόνα της αξονικής κολονογραφίας. Η διάρκεια της εξέτασης είναι περίπου 20 λεπτά της ώρας. Ο ασθενής τοποθετείται συνήθως σε ύπτια θέση κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Ένας λεπτός σωλήνας εισάγεται στο ορθό και εμφυσά αέρα που ανοίγει τον αυλό του εντέρου και επιτρέπει τη λήψη ακριβέστερων εικόνων. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης μπορεί να ζητηθεί από τους ασθενείς να γυρίσουν προς τα πλάγια ή σε πρηνή θέση για τη λήψη συμπληρωματικών εικόνων. Οι εξεταζόμενοι μπορεί να νιώσουν ένα μικρό αίσθημα δυσφορίας λόγω της εμφύσησης αέρα από το ορθό το οποίο όμως είναι προσωρινό και δεν πρέπει να προκαλέσει ανησυχία.