Καρκίνος Παχέος Εντέρου

Σχηματική αναπαράσταση του παχέος εντέρου

Το παχύ έντερο και το ορθό αποτελούν το τελικό τμήμα του γαστρεντερικού σωλήνα, διαμέσου του οποίου μεταφέρονται τα κόπρανα στον πρωκτό για να αποβληθούν με τις κενώσεις. Το συνολικό μήκος του φτάνει τα 150 εκατοστά και διακρίνεται σε: τυφλό, ανιόν κόλο, εγκάρσιο κόλο, κατιόν κόλο, σιγμοειδές και ορθό. Μεταξύ τυφλού και τελικού τμήματος του λεπτού εντέρου υπάρχει η ειλεο-τυφλική βαλβίδα η οποία, μέσω του βαλβιδικού μηχανισμού, εμποδίζει την παλινδρόμηση του εντερικού περιεχομένου προς τα πίσω. Το παχύ έντερο και το ορθό φέρουν πλούσια αιμάτωση από την άνω και κάτω μεσεντέριο αρτηρία (το τελικό τμήμα του ορθού αιματώνεται από κλάδους της έσω λαγονίου αρτηρίας) και πλούσιο λεμφαδενικό δίκτυο, γεγονός το οποίο εξηγεί τη διασπορά του καρκίνου προς άλλα όργανα από τα πρώιμα στάδια της νόσου.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου και του ορθού (ΚΠΕ-Ο) αποτελεί τη 3^η συχνότερη κακοήθεια παγκοσμίως και την 3^η αιτία θανάτου και στα 2 φύλα, μεταξύ των κακοηθειών. Είναι συχνότερη στους άνδρες και η συχνότητα διάγνωσης αυξάνει μετά το 50^ο έτος της ηλικίας. Παρουσιάζει οικογενή κατανομή στο 15% των περιπτώσεων και υπάρχει γενετική προδιάθεση σε ποσοστό 3-5% των περιπτώσεων.

Τύποι καρκίνου στο παχύ έντερο

Αίτια

Δίαιτα πτωχή σε ίνες και πλούσια σε λίπος
Παχυσαρκία
Μειωμένη σωματική άσκηση
Κάπνισμα
Ύπαρξη πολυπόδων στο παχύ έντερο
Ιστορικό καρκίνου σε μαστό, ενδομήτριο ή ωοθήκες
Κληρονομικά σύνδρομα που αφορούν το παχύ έντερο (HNPCC, FAP, Gardner)
Ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn

Διασπορά της νόσου

Λόγω πλούσιας αρτηριακής αιμάτωσης και πλούσιου λεμφαδενικού στοιχείου, είναι δυνατό τα καρκινικά κύτταρα να εξαπλωθούν σε πολλά όργανα, όπως το ήπαρ, οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος, τα οστά, οι νεφροί, η ουροδόχος κύστη και ο προστάτης.

Συμπτώματα

Οι ασθενείς με ΚΠΕ-Ο συνήθως παραπονούνται για αδυναμία, καταβολή δυνάμεων, διαταραχές στις συνήθειες του εντέρου (ασθενείς με φυσιολογικό ρυθμό κενώσεων παρουσιάζουν δυσκοιλιότητα ή αντίθετα διάρροιες ή εναλλαγή αυτών). Επίσης αναφέρουν παρουσία αίματος στα κόπρανα, μετεωρισμό, κοιλιακό άλγος, ενώ από τις εξετάσεις αίματος συχνά ανευρίσκεται πτώση του αιματοκρίτη λόγω της χρόνιας απώλειας αίματος από τις κενώσεις.

Σχέση πολυπόδων και ΚΠΕ-Ο

Περίπου το 90% των καρκίνων παχέος εντέρου-ορθού ανήκουν στην κατηγορία των αδενοκαρκινωμάτων. Προέρχονται από πολύποδες που εξαλλάσσονται και γίνονται κακοήθεις. Οι πολύποδες ανευρίσκονται στα 2/3 ανδρών και γυναικών μετά την ηλικία των 60 ετών. Είναι στην συντριπτική πλειοψηφία τους καλοήθεις. Εντούτοις, ο μόνος τρόπος για να βεβαιωθούμε για την πιθανότητα ένας πολύποδας να είναι κακοήθης ή όχι είναι να τον αφαιρέσουμε και να τον εξετάσουμε σε παθολογοανατομικό εργαστήριο. Ακόμα όμως και σε περιπτώσεις κακοήθειας, η αφαίρεση και μόνο ενός πολύποδα, η οποία συνήθως γίνεται με κολονοσκόπηση και κατάλληλη εξοπλισμό, είναι δυνατό να προσφέρει οριστική θεραπεία στον ασθενή. Τελικά, ένας στους τρεις ασθενείς που θα υποβληθούν σε αφαίρεση πολύποδα από το παχύ έντερο, θα αναπτύξει εκ νέου πολύποδες. Για το λόγο αυτό οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε κολονοσκόπηση μια φορά το χρόνο. Τέλος, μια ξεχωριστή κατηγορία ασθενών αποτελούν αυτοί με σύνδρομα πολλαπλών πολυπόδων στο παχύ έντερο. Λόγω της υψηλότατης πιθανότητας να αναπτύξουν κάποια στιγμή ΚΠΕ-Ο, συνιστάται να υποβάλλονται σε ολική εκτομή του παχέος εντέρου και του ορθού, πριν την ανάπτυξη κακοήθειας.

Διάγνωση ΚΠΕ-Ο

Η διαγνωστική διαδικασία ξεκινά με τη λήψη πλήρους ιστορικού και την κλινική εξέταση, στην οποία δεν θα πρέπει ποτέ να παραλείπεται η δακτυλική εξέταση του ορθού. Πρόκειται για απλή εξέταση, η οποία όμως μπορεί να μας δώσεις πολύτιμες πληροφορίες για τον πρωκτικό σωλήνα και το ορθό, ενώ παράλληλα ψηλαφάται και ο προστάτης, δεδομένου ότι όγκοι στο πρόσθιο τοίχωμα του ορθού μπορεί να προσβάλλουν τον προστάτη, γεγονός που αλλάζει τη θεραπευτική μας προσέγγιση.
Η πρώτη εξέταση είναι η αναζήτηση αίματος στα κόπρανα ( fecal occult blood test-FOBT). Είναι εξέταση που πραγματοποιείται στο σπίτι και δεν απαιτεί νοσηλεία. Βασίζεται στη λήψη μικρής ποσότητας κοπράνων κάθε ημέρα για 3 διαδοχικές ημέρες και τη εξέταση για την ανίχνευση μικρής ποσότητας αίματος. Συνήθως συνιστάται προ της εξέτασης αποφυγή ωμών λαχανικών, φρούτων και δημητριακών και η αποφυγή κόκκινου κρέατος, ασπιρίνης και βιταμίνης C.
Βαρυούχος υποκλυσμός. Ελέγχουμε με ακτινολογικές μεθόδους την ανώμαλη καθήλωση του σκιαγραφικού στο παχύ έντερο ή την αδυναμία πλήρωσης λόγω μεγάλου μεγέθους καρκίνου εντός του αυλού. Η εξέταση πραγματοποιείται εντός Νοσοκομείου μετά από προγραμματισμένο ραντεβού σε ακτινοσκοπικό μηχάνημα. Απαιτείται λεπτομερής προετοιμασία εντέρου με ειδική δίαιτα προ της εξέτασης και λήψη καθαρτικών σκευασμάτων το μεσημέρι της προηγούμενης ημέρας για τον πλήρη καθαρισμό του αυλού του εντέρου από περιεχόμενο. Χορηγείται με ειδικό σωλήνα που εισάγεται από το ορθό, διάλυμα βαρίου και λαμβάνονται πολλαπλές λήψεις, οι οποίες στη συνέχεια εξετάζονται από γαστρεντερολόγο και χειρουργό. Δεν απαιτείται αναισθησία.
Σιγμοειδοσκόπηση-ολική κολονοσκόπηση. Επιτρέπουν την άμεση όραση του αυλού του εντέρου για την ανεύρεση τυχόν βλαβών ή ύποπτων πολυπόδων, την βιοψία αυτών ή την πλήρη αφαίρεσή τους με κατάλληλη εξοπλισμό. Απαιτείται λεπτομερής προετοιμασία εντέρου με ειδική δίαιτα προ της εξέτασης και λήψη καθαρτικών σκευασμάτων το μεσημέρι της προηγούμενης ημέρας για τον πλήρη καθαρισμό του αυλού του εντέρου από περιεχόμενο. Δεν απαιτείται αναισθησία ολική αλλά στην περίπτωση της ολικής κολονοσκόπησης χορηγείται ήπια αναισθησία, (μέθη) για να γίνει ανεκτή από τον εξεταζόμενο. Πραγματοποιείται εντός Νοσοκομείου σε γαστρεντερολογικό τμήμα με τον απαιτούμενο εξοπλισμό.
Μέτρηση του καρκινο-εμβρυϊκού αντιγόνου (CEA). Πρόκειται για πρωτεϊνικό μόριο το οποίο συνήθως ανιχνεύεται σε υψηλά ποσοστά σε περιπτώσεις ΚΠΕ-Ο. Η μέτρησή του και η διακύμανση των τιμών του χρησιμεύει και ως δείκτης μετεγχειρητικής παρακολούθησης των αρρώστων, για τον έλεγχο πιθανών υποτροπών της νόσου.
Βιοχημικές εξετάσεις
Ακτινογραφία θώρακος
Αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλίας για τυχόν εντόπιση άλλων εστιών καρκίνου (μεταστάσεις)

Προσυμπτωματικός έλεγχος (Screening test)

Πρόκειται για την προσπάθεια μέσω ενός συνόλου εξετάσεων, να αναγνωριστούν τα άτομα εκείνα που παρουσιάζουν προδιάθεση για καρκίνο παχέος εντέρου, πριν όμως εκδηλώσουν ακόμα συμπτώματα, ώστε να αντιμετωπιστούν πρώιμα και με τον τρόπο αυτό να θεραπευθούν εγκαίρως πριν την εμφάνιση μεταστάσεων, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα για μακροχρόνια επιβίωση. Παράλληλα, μέσω του προσυμπτωματικού ελέγχου, ανιχνεύονται κακοήθειες σε πρωιμότερο στάδιο, γεγονός που ευνοεί τη γρήγορη και αποτελεσματική αντιμετώπισή τους, αυξάνοντας τις πιθανότητες για μακροχρόνια επιβίωση. Οι ασθενείς χωρίζονται σε 3 κατηγορίες ανάλογα με την πιθανότητα ανάπτυξης ΚΠΕ-Ο:

1. Ασθενείς χαμηλού κινδύνου. Πρόκειται για ασθενείς χωρίς ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό κακοήθειας, ηλικίας έως 50 ετών, οι οποίοι δεν υποβάλλονται σε κάποιον έλεγχο εκτός από την περίπτωση απώλειας αίματος από το ορθό. Στην περίπτωση αυτή, απαιτείται κλινική εξέταση και ορθοσκόπηση και επί αποτυχίας αναγνώριση αιτίου αιμορραγίας, υποβάλλονται σε πλήρη κολονοσκόπηση.

2. Ασθενείς μέσου κινδύνου. Πρόκειται για άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, χωρίς παράγοντες για την ανάπτυξη ΚΠΕ-Ο και οι διαγνωστικές δοκιμασίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν είναι:

Δοκιμασία αναζήτησης μικρής ποσότητας αίματος στα κόπρανα. (FOBT)
Σιγμοειδοσκόπηση κάθε 5 χρόνια
Συνδυασμός των παραπάνω
Βαρυούχος υποκλυσμός κάθε 5 χρόνια
Ολική κολονοσκόπηση κάθε 10 χρόνια

3. Ασθενείς υψηλού κινδύνου.

Ασθενείς με 1 τουλάχιστον συγγενή 1^ου βαθμού με ιστορικό ΚΠΕ-Ο ή πολύποδα σε ηλικία άνω των 60 ετών
Ασθενείς με 2 ή περίσσότερους συγγενείς 2^ου βαθμού με ιστορικό ΚΠΕ-Ο
Ασθενείς με 1 τουλάχιστον συγγενή 1^ου βαθμού με ιστορικό ΚΠΕ-Ο ή πολύποδα σε ηλικία κάτω των 60 ετών
Ασθενείς με νόσο Crohn ή ελκώδη κολίτιδα
Ασθενείς με ιστορικό FAP
Ασθενείς με ιστορικό HNPCC
Ασθενείς με ιστορικό ΚΠΕ-Ο που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στο παρελθόν
Ασθενείς με πολύποδες παχέος εντέρου που έχουν διεγνωσθεί από κολονοσκόπηση

Οι παραπάνω ασθενείς υψηλού κινδύνου, υποβάλλονται σε τακτικό περιοδικό έλεγχο με σιγμοειδοσκόπηση ή ολική κολονοσκόπηση ανάλογα με το ιστορικό τους και με βάση τα παγκοσμίως αποδεκτά πρωτόκολλα και σε περίπτωση ύπαρξης κακοήθειας, υποβάλλονται σε ογκολογική κολεκτομή.

Σταδιοποίηση ΚΠΕ-Ο

Η στασιοποίηση του ΚΠΕ-Ο βασίζεται στο γνωστό σύστημα ΤΝΜ, όπου Τ το μέγεθος του όγκου, Ν οι λεμφαδένες που έχουν προσβληθεί από καρκινικά κύτταρα και Μ οι μεταστάσεις. Έτσι δημιουργείται ένα σύστημα κατηγοριοποίησης 4 σταδίων σύμφωνα με το οποίο:

Στάδιο 1: Ο καρκίνος περιορίζεται μέχρι τη 2^η ή 3^η στοιβάδα του τοιχώματος του παχέος εντέρου
Στάδιο 2: Ο καρκίνος διηθεί όλο τοίχωμα του παχέος εντέρου
Στάδιο 3 : Ο καρκίνος προσβάλλει τους λεμφαδένες
Στάδιο 4: Παρουσία μεταστάσεων σε άλλα όργανα

Απαραίτητο συμπλήρωμα στη σταδιοποίηση του ΚΠΕ-Ο, ώστε να έχουμε την καλύτερη δυνατή προεγχειρητική εικόνα, αποτελούν και μια σειρά εξετάσεων, όπως:

Βιοχημικός έλεγχος
Καρκινο-εμβρυϊκό αντιγόνο
Αξονική τομογραφία κοιλίας πυέλου
Μαγνητική τομογραφία κοιλίας-πυέλου, ειδικά για καρκίνους στο ορθό
ΡΕΤ, (positron emission tomography) κυρίως για τις υποτροπές της νόσου μετά από χειρουργική επέμβαση
Διορθικό υπερηχογράφημα, που ελέγχει το πάχος του όγκου, όταν αυτός βρίσκεται στο ορθό

Θεραπεία

Περιλαμβάνει τα εξής:

Πολυπεκτομή. Όταν ο καρκίνος περιορίζεται στην εσωτερική μεμβράνη του τοιχώματος του παχέος εντέρου, είναι δυνατόν να αφαιρεθεί ενδοσκοπικά, υπό προϋποθέσεις και να αποφευχθεί μια μεγάλη χειρουργική επέμβαση.
Ογκολογική κολεκτομή. Ανάλογα με τη θέση του καρκίνου, πραγματοποιείται συγκεκριμένη χειρουργική επέμβαση, η οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει και τους αντίστοιχους λεμφαδένες της περιοχής. Η σωστή ογκολογική επέμβαση προσφέρει τις καλύτερες πιθανότητες θεραπείας για τον ασθενή, αφού σε νόσο σταδίου 1, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης, ξεπερνά το 90%. Συνήθως, μετά την αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος ενώνονται τα 2 τμήματα του παχέος εντέρου, (αναστόμωση) εκτός από τις περιπτώσεις που αυτό δεν κριθεί ασφαλές για τον ασθενή και δημιουργηθεί μια προσωρινή κολοστομία (το κεντρικό τμήμα του παχέος εντέρου καταλήγει στο δέρμα, στο πλάγιο κοιλιακό τοίχωμα επιτρέποντας την έξοδο των κοπράνων από αυτό το σημείο σε ειδικές σακούλες) για 2-3 μήνες και ακολούθως, ο ασθενής υποβάλλεται εκ νέου σε επέμβαση για την οριστική αναστόμωση και το κλείσιμο της κολοστομίας. Υπάρχει πάντα η πιθανότητα, σε καρκίνους που εντοπίζονται στο τελικό τμήμα του ορθού, να μην είναι ασφαλής η αναστόμωση λόγω του αυξημένου κινδύνου υποτροπής της νόσου.Για το λόγο αυτό, σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει ο ασθενής να είναι πλήρως ενήμερος από το θεράποντα χειρουργό, για το ενδεχόμενο να αποκτήσει κολοστομία για το υπόλοιπο της ζωής του. Η οριστική όμως απόφαση για το είδος της επέμβασης και το σύνολο της θεραπευτικής αγωγής, θα πρέπει πάντα να λαμβάνεται κατόπιν συμβουλίου με τη συμμετοχή του χειρουργού, του ογκολόγου, του παθολογοανατόμου και του ακτινολόγου-αντινοθεραπευτή.
Τα τελευταία χρόνια κερδίζει συνεχώς έδαφος η λαπαροσκοπική κολεκτομή, η οποία έχει τις ίδιες ακριβώς ενδείξεις με την τυπική ανοιχτή κολεκτομή και με ορισμένα πλεονεκτήματα, όπως είναι το μικρότερο χειρουργικό τραύμα, καλύτερα αισθητικά αποτελέσματα, ταχύτερη ανάρρωση και επάνοδο στις προηγούμενες δραστηριότητες και κυρίως λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο.
Οι συχνότερες επιπλοκές που μπορεί να εμφανιστούν μετά από επέμβασης κολεκτομής είναι:
- Αιμορραγία
- Ενδοκοιλιακή συλλογή λέμφου
- Διάσπαση αναστόμωσης
- Ειλεός
- Διαπύηση χειρουργικού τραύματος
- Εμπύρετο
- Διάρροιες
- Κοιλιακό άλγος
- Δερματίτιδα πέριξ της κολοστομίας
- Πτώση της κολοστομίας
Χημειοθεραπεία. Τα χημειοθεραπευτικά σκευάσματα χορηγούνται είτε από το στόμα είτε ενδοφλεβίως σε διάφορους συνδυασμούς ή και ως μονοθεραπεία. Συνεπώς, δεν είναι πάντα απαραίτητη η νοσηλεία σε Νοσοκομείο για τη χορήγηση της θεραπείας. Η χρήση τους επιβάλλεται επειδή σε προχωρημένα στάδια της νόσου, η χειρουργική εξαίρεση του όγκου δεν είναι από μόνη της αρκετή για αν προσφέρει ικανοποιητική θεραπεία τον ασθενή, δεδομένου ότι αυξάνεται η πιθανότητα υποτροπής. Τα κυριότερα είναι το 5-FU, η λευκοβορίνη, η οξαλιπλατίνα, η ιρινοτεκάνη και το bevacizymab. Μπορεί να χορηγηθούν προ ή και μετά τη χειρουργική επέμβαση ανάλογα με την εντόπιση και το στάδιο της νόσου. Εάν το αρχικό σχήμα χημειοθεραπείας δεν αποδειχθεί αποτελεσματικό, υπάρχει η δυνατότητα για τη χορήγηση άλλων σχημάτων, των λεγόμενων 2^ης και 3^ης γραμμής.
Τα χημειοθεραπευτικά σχήματα είναι δυνατό να εμφανίσουν άλλοτε σε άλλο βαθμό μια σειρά παρενεργειών, όπως αναιμία, λευκοπενία, αίσθημα έντονης κόπωσης, απώλεια μαλλιών, ναυτία, έμετο και διάρροιες. Για το λόγο αυτό είναι αναγκαία η συνεχής επαφή του ασθενούς με το θεράποντα χειρουργό και με τον ογκολόγο για την έγκαιρη αντιμετώπιση των παρενεργειών αυτών και την απρόσκοπτη συνέχιση της θεραπείας.
Ακτινοθεραπεία. Συνήθως αφορά όγκους στο ορθό και χωρίζεται σε δόσεις (5 ημέρες την εβδομάδα για 5-6 ημέρες) για να γίνεται καλύτερα ανεκτή από τον ασθενή. Χορηγείται συμπληρωματικά ως προς τη χειρουργική επέμβαση, καθώς και για την αντιμετώπιση των υποτροπών της νόσου. Με τη βοήθεια της ακτινοθεραπείας είναι δυνατή η σμίκρυνση του όγκου, έτσι ώστε καρκίνοι που αρχικά θεωρούνταν μη χειρουργήσιμοι, να μπορούν πλεόν να αφαιρεθούν χειρουργικά. Ως προς το θέμα των ενδεχόμενων παρενεργειών ισχύει κι εδώ ότι και για τη χημειοθεραπεία. Κυριότερες παρενέργειες της ακτινοθεραπείας είναι αίσθημα κόπωσης, απώλεια τριχών και δερματικός ερεθισμός, τοπικά στο σημείο που χορηγείται η θεραπεία.
Συνδυασμοί των παραπάνω μεθόδων ανάλογα με το είδος την εντόπιση και το στάδιο του καρκίνου.
Χειρουργική των μεταστάσεων. Τα τελευταία χρόνια, με τη πρόδο των γνώσεών μας για τον ΚΠΕ-Ο και την αντιμετώπιση των μεταστάσεων, καθώς και με τη χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού στο χειρουργείο, είναι πλέον δυνατή η αφαίρεση του συνόλου του όγκου, ακόμα και αν αυτός προσβάλλει και άλλα όργανα, όπως το ήπαρ και τους πνεύμονες, προσφέροντας έτσι στον άρρωστο τις καλύτερες δυνατές πιθανότητες μακρόχρονης επιβίωσης. Η χειρουργική των μεταστάσεων, συνδιάζεται με τη χημειοθεραπεία και ο τρόπος συνδιασμού τους είναι αποτέλεσμα συζήτησης μεταξύ ογκολόγου και χειρουργού. Οι τελευταίες μελέτες αναφέρουν 5ετή επιβίωση για ασθενείς με ΚΠΕ-Ο σταδίου 4 (παρουσία μεταστάσεων) μέχρι και 58%.

Μετεγχειρητική παρακολούθηση

Ιστορικό και κλινική εξέταση. Για τα 3 πρώτα χρόνια ανά 3-6 μήνες και ετησίως στη συνέχεια. Δεν θα πρέπει να αμελείται ποτέ η δακτυλική εξέταση.
Καρκινο-εμβρυϊκό αντιγόνο. (CEA) Μέτρησή του ανά 3μήνες για τα 3 πρώτα χρόνια και ανά 6 μήνες για τα επόμενα 2 χρόνια. Αυξημένη τιμή του μπορεί να συνεπάγεται υποτροπή της νόσου ή ανάπτυξη μεταστάσεων.
Κολονοσκόπηση. Διενεργείται ένα έτος μετά την επέμβαση και οι επόμενες αναλόγως των ευρυμάτων.
Αξονική τομογραφία θώρακα-κοιλίας-πυέλου. Ανά έτος για τα 3 πρώτα χρόνια.

Όταν ο ασθενής έχει υποβληθεί σε αφαίρεση μεταστάσεων τότε η μετεγχειρητική παρακολούθηση περιλαμβάνει τα εξής:

CEA κάθε 3 μήνες για 2 έτη και ακολούθως ανά 6 μήνες για τα επόμενα 3 έτη.
Αξονική θώρακος ανά 3-6 μήνες για 2 έτη και ακολούθως ανά 6-12 μήνες για τα επόμενα 3 έτη.
Αξονική κοιλίας ανά 3-6 μήνες για 2 έτη και ακολούθως ανά 6-12 μήνες για τα επόμενα 3 έτη.
Κολονοσκόπηση 1 έτος μετά την αρχική επέμβαση και ακολούθως ανάλογα με τα αρχικά ευρύματα.

Αντιμετώπιση υποτροπής της νόσου

Η αντιμετώπιση των υποτροπών του ΚΠΕ-Ο μετά από κατάλληλη θεραπευτική αγωγή γίνεται με χειρουργική επέμβαση, χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία, ως μονοθεραπείες ή σε συνδιασμούς ανάλογα με την εντόπιση της υποτροπής και τα αποτελέσματα του απεικονιστικού ελέγχου, καθώς και με βάση τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ασθενούς και το συνολικό προσδόκιο επιβίωσης. Σε κάθε περίπτωση, η άριστη συνεργασία μεταξύ ασθενούς και της θεραπευτικής ομάδας είναι απολύτως απαραίτητη για την πλήρη ενημέρωση του πρώτου και τη μέγιστη δυνατή βοήθεια της δεύτερης, με στόχο τη μακρόχρονη επιβίωση.

Διατροφικές οδηγίες

Αμέσως μετά από μια επέμβαση κολεκτομής, ο ασθενής δε σιτίζεται από το στόμα για 2-3 ημέρες, ώστε να δώσει τη δυνατότητα στο έντερο να λειτουργήσει και πάλι και στην αναστόμωση να αποκατασταθεί πλήρως. Η σίτιση είναι σταδιακή και περιλαμβάνει αρχικά τη λήψη μόνο υγρών και εν συνεχεία στέρεες μαλακές τροφές.

Μετά από επέμβαση για την αφαίρεση τμήματος του παχέος εντέρου, υπάρχουν κάποιοι διατροφικοί περιορισμοί που στόχο έχουν την αποφυγή κοιλιακού άλγους και μετεγχειρητικών επιπλοκών, όπως ο ειλεός. Οι περιορισμοί αυτοί περιλαμβάνουν:

Τροφές με μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών
Γαλακτοκομικά προϊόντα
Φλούδες φρούτων
Φασόλια, φακές
Γλυκά και μπισκότα
Γεύματα πλούσια σε λιπαρά
Τηγανητές τροφές
Οι περιορισμοί αυτοί ισχύουν για ένα χρονικό διάστημα περίπου 15 ημερών, πέραν του οποίου ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει στις παλιές διατροφικές συνήθειες
Συνιστάται στο άμεσο μετεγχειρητικό διάστημα οι ασθενείς να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες υγρών